Wat we doen

    Waar zetten wij ons voor in    

​

Als het nodig is komen de Vrienden in het geweer: of voor een openbare plek voor de historische gevelstenen of voor het behoud van 'Welgelegen', de laatste werfsmidse van Franeker. En ja, wij pleiten voor een gemeentelijke monumentenlijst. 

De Vrienden wisselen regelmatig van gedachten met het College van B&W en hebben goede contacten met leden van het gemeentebestuur. Wij hebben zitting in diverse werkgroepen zoals die voor herinrichting binnenstad, leegstand, bewegwijzering, parkeerplaatsen, verlichting en terrassen.

​

     2023  ​​

​

• Ons halfjaarlijks overleg met wethouder Dijkstra vindt plaats op 21 maart en op 2 oktober. Besproken punten zijn: de omgevingsvisie, het stationsgebied en het Oud Kaatsveld, de bochtverruiming in het kanaal, parkeeroverlast van eilandgangers, recreatie- en tweede woningen, restauratie van het oude stadhuis en het huis bij de begraafplaats. Ook komt het beleid rond handhaving aan de orde (zie verderop).

• Het bestuur is vertegenwoordigd in de Regiegroep Vastgoed Binnenstad. Deze commissie bemoeit zich met panden in de stad die een upgrade of invulling behoeven, zoals Zilverstraat 19 (voormalig Van der Kloet).

• We leveren een bijdrage aan een inventarisatie van monumentale bomen. Ook beoordelen we de geactualiseerde binnenstadsvisie, die door de gemeenteraad wordt aangenomen. En we zijn present bij een erfgoedbijeenkomst met historische verenigingen uit de gehele gemeente.

• Verder nemen we deel aan een inloopavond Herinrichting Stationsplein en een infoavond Oud Kaatsveld. We pleiten voor een integrale aanpak van beide projecten. De gemeente trekt zich helaas niets aan van klachten van omwonenden aan het Oud Kaatsveld, omtrent overlast door vrachtverkeer.

• We houden de vinger aan de pols bij de beoogde nieuwbouw op het Vlietstra-terrein t.b.v. behoud van de markante schoorsteen. We zijn aanwezig bij de openbare presentatie van de plannen, waarin de pijp intact blijft tussen appartementenblokken.

• We onderzoeken, samen met het Historisch Centrum Franeker, welke locatie geschikt is voor het tonen van de gevelstenen (die in bewaring zijn bij Museum Martena). Ons oog valt op de zijmuur van het oude stadhuis – voor dit gebouw bestaan restauratieplannen.

• We zetten ons in voor het behoud van Scheepswerf Welgelegen (Draaisma’s werf). Een regiegroep waar Heemschut Friesland en wij aan deelnemen, onder aansturing van de gemeente, geeft Herbestemming Noord de opdracht om scenario’s voor hergebruik te onderzoeken. Het advies moet gereed zijn eind 2024.

• Noorderbreedte, eigenaar van het oude academiegebouw, heeft ooit toegezegd dat het klokje weer zal luiden. Daar maken wij ons sterk voor. Het uurwerk van de klok is aanwezig in Museum Martena en zou, na restauratie, prima kunnen functioneren. Noorderbreedte geeft aan er geen budget voor te hebben maar er bestaan voldoende fondsen voor dergelijke projecten. Tot aller verrassing blijkt de klok er nog te hangen; restauratiedeskundige Jaap Pompstra komt om uurwerk en klokkenstoel te bekijken, de klok blijkt vastgezet te zijn.

• Uiteraard volgen we de nodige omgevingsvergunningsaanvragen, voor zover deze invloed hebben op het aanzicht van de stad. Maar ook het ontbreken van vergunningsaanvragen valt ons op. Dit betreft vooral zonnepanelen, waarvan een flink aantal geplaatst is zonder vergunning, terwijl de gemeente beleid heeft vastgesteld waar panelen in beschermd stadsgezicht aan moeten voldoen. In de praktijk handhaaft de gemeente niet, we maken onze zorgen kenbaar per brief. Dit resulteert in een gesprek met wethouder Arendz die beterschap belooft. Er gaat ook een brief naar de gemeenteraad.

  Omdat we vinden dat de rol van politieagent ons niet past, zijn we terughoudend in het indienen van handhavingsverzoeken. Echter, dit middel zetten we wel in bij een groot zwart hek aan Bloemketerp, dat zonder vergunning geplaatst is. Dit hek, samen met enkele nieuwe paardenbakken en enige bebouwing, schaadt het beschermde uitzicht vanaf het bolwerk. De eigenaar heeft een half jaar gekregen om deze te verwijderen.

• We brengen een bezoek aan het gemeentearchief.

• Op 29 april nodigen we onze zusterverenigingen uit de omgeving uit: de Vereniging Oud Harlingen, de Stichting Oud Dockum en de Stichting Bolswards Historie. De dag, bestaande uit een uitwisseling van ervaringen, een lunch en een stadswandeling, is zeer leerzaam voor alle partijen.

• Op 20 november reiken we voor de tweede keer de Mispel uit, een prijs die ertoe moet leiden dat verwaarloosde plekken in Franeker onder de aandacht komen en de eigenaren daarvan aanmoedigt hier iets aan te doen. Er komen negentien aanmeldingen binnen waar een selectiecommissie, bestaande uit Paul Zijlstra, Neeltje Bonnema en Auke Galema, de vijf meest pregnante uit selecteert. Na een stemming door de leden wordt als winnaar uitgeroepen de (vrijwel niet meer gebruikte) pylonen op de Breedeplaats. De timing is perfect, nu er in de stad twijfels rijzen of men nog met de tent wil doorgaan.

• Onze verbintenis met de Mouterij verloopt stroef. We sturen aan op een definitieve loskoppeling.

• Deelname aan de Open Monumentendagen levert vier nieuwe leden op. Een kraam op de Agrarische Dagen levert elf nieuwe leden op. We staan er met spiksplinternieuwe beachflags.

• Twee leden van Heemschut Friesland informeren ons over hun activiteiten, vooral op het gebied van bescherming van erfgoed. Eén van hun werkgroepen, Post-65, inventariseert meer recente panden en plekken – van ná 1965 – die het beschermen waard zijn. Wij zeggen toe hierbij input te leveren.

• Aan het eind van het jaar telt de vereniging 393 leden. In de loop van het jaar zijn er 30 leden bij gekomen, 13 hebben er opgezegd, 2 zijn geroyeerd (wegens niet betalen contributie over 2022) en 2 zijn overleden.

• Dit jaar stellen we voor het eerst automatische incasso in voor de contributiebetaling. Het is niet verplicht voor bestaande leden, maar wel voor nieuwe. Jammer genoeg ziet een klein aantal leden hier een aanleiding in om het lidmaatschap te beëindigen.

​

     2022  

​

• Twee keer per jaar is er overleg met de wethouder. Onze speerpunten zijn: de stroperigheid van diverse projecten, recreatie- en tweede woningen, de werf  'Welgelegen', het stationsgebied en de bochtverruiming in het kanaal.  Voorts het parkeerbeleid en de verlichting in de binnenstad.

• Het bestuur is vertegenwoordigd in de gemeentelijke werkgroep  Franeker Verwent en in de Regiegroep Vastgoed Binnenstad. Ook leveren we een bijdrage aan gesprekken over supermarktbeleid en binnenstadsvisie, de omgevingsvisie en over de verkeersoverlast aan het Oud Kaatsveld. We volgen de ontwikkelingen aan Dijkstraat-Oost. We zijn aanwezig bij een informatieavond over mogelijke gevolgen van een Unesco-erfgoedstatus voor het Planetarium (denk aan toename parkeerdruk).

• We verlenen onze medewerking aan een inventarisatie van monumentale bomen en landschapselementen en karakteristieke panden.

• We houden de vinger aan de pols bij de beoogde nieuwbouw op het Vlietstra-terrein t.b.v. het behoud van de markante schoorsteen.

• We onderzoeken, samen met het Historisch Centrum Franeker, de locatie van het Hortusterrein voor het tonen van de gevelstenen (thans in bewaring bij Museum Martena). De muur aldaar blijkt echter te kwetsbaar. De beoogde inmetseling op de binnenplaats van het Coopmanshûs wordt afgewezen door Monumentenzorg.

• We maken ons sterk voor het behoud van de historische elementen van Scheepswerf Welgelegen (Draaisma’s werf). Daartoe werken we samen met de werkgroep Het Vliet, erfgoedvereniging Heemschut en de Noorderschippers. Het Steunpunt Monumentenzorg herziet de cultuurhistorische waardebepaling.

• We zijn aanwezig bij de heropening van het Vliet (na restauratie van de kademuren). Daar delen we ansichtkaarten uit en laten we de werf zien. De erfgoedvereniging Heemschut stelt een rapport op ten bate van het behoud van het werfgebouw. Dit wordt uitgereikt aan wethouder Arendz. Vervolgens spreken we in bij de gemeenteraad om te pleiten voor behoud van de werf. Tenslotte stemt de raad erin toe om het terrein aan te kopen en twee jaar de tijd te nemen voor de ontwikkeling van een levensvatbaar plan. Ons voorstel is om dit in handen te geven van de organisatie Herbestemming Noord.

• Uiteraard volgen we de nodige omgevingsvergunningsaanvragen, voor zover deze invloed hebben op het aanzicht van de stad. Maar ook het ontbreken van vergunningsaanvragen valt ons op, zoals voor de sloop van de gevel van het pand Noord 45. In zulke gevallen trekken we aan de bel bij de gemeente. De sloop van deze gevel is stilgelegd totdat er goedgekeurde plannen liggen voor herbouw.

• We verdiepen ons in de nieuwe omgevingswet en twee bestuursleden volgen een dagcursus. Ook bezoeken enkele bestuursleden het minisymposium ‘Wie bepaalt de betekenis van erfgoed’.

• Op 4 november reiken we voor de tweede keer de Korendrager uit, een prijs die positieve veranderingen in het stadsbeeld onder de aandacht brengt. De jury kiest uit acht nominaties het meest aansprekende pand, het prachtig opgeknapte Valckeniershuis (Voorstraat 51).

• Het pand Godsacker 1/3 (in 2021 de Mispel toegekend) wordt eindelijk opgeknapt.

• We proberen te bemiddelen bij het pand Zilverstraat 19 (voormalig pand Van der Kloet). De eigenaar krijgt geen vergunning voor aanpassing van de gevel.

1. Op 4 november reiken we voor de tweede keer de Korendrager uit, een prijs die positieve veranderingen in

​

    2021   

​

• Uitreiking van de Mispel, een aanmoedigingsprijs voor het opknappen van verwaarloosde panden en plekken in de stad. 

• Wij streven naar behoud van de gevelstenen in de openbare ruimte.

• Wij maken ons sterk voor behoud van de historische elementen van de Draaisma-werf  'Welgelegen'

• Het bestuur van de Vrienden van de stad Franeker is vertegenwoordigd in de gemeentelijke werkgroepen

  • Franeker Verwent 
  • Vastgoed
• Er is regelmatig overleg met de wethouders van de gemeente Waadhoeke.
  Wij houden de vinger aan de pols voor wat betreft:
  • Leegstand en verloedering
  • Stationsgebied
  • Dijkstraat-Oost
  • Monumentenbeleid
  • Bomenkapbeleid 
  • Bochtverruiming in het kanaal ter hoogte van Levo.
  • Terrassen over de grachten (nav covid-maatregelen)
  • Gemeentelijke monumentenlijst

• Wij houden de bouwaanvragen die bij de gemeente worden ingediend, nauwlettend in de gaten.
   

2020   
 

• We reiken in 2020 voor het eerste de 'Korendrager', de Stadsschoonheidsprijs 2019 van Franeker uit.

• Het bestuur van de Vrienden van de stad Franeker is vertegenwoordigd in

  • Gemeentelijke werkgroep Informatieborden/Bewegwijzering

  • Gemeentelijke werkgroep Stadshuisstijl

  • Gemeentelijk werkgroep Stadsverlichting

  • Gemeentelijk werkgroep Parkeerbeleid

  • Gemeentelijke werkgroep Vastgoed

• We pleiten voor een gemeentelijke monumentenlijst. Kijk hier voor meer informatie. 

• Wij werken samen met historische verenigingen in Waadhoeke.

• Wij monitoren de herinrichting van Het Vliet. De kadewanden worden binnenkort vervangen en Het Vliet wordt uitgebaggerd.

• Wij monitoren de herinrichting van de Zuiderkade.

• Wij ondersteunen de restauratie van het Bethelpoortje in de Dijkstraat.

• Wij houden voortdurend de bouwaanvragen die bij de gemeente worden ingediend, nauwlettend in de gaten.
  
  Wat we niet hebben kunnen voorkomen

• Sloop van pakhuizen op Het Vliet.

• De niet-historische gevel van de nieuwe ingang van het Planetarium.
  
   

    Eerder    
 

• Meedenken over de herinrichting Breedeplaats (2017).

• De Vrienden van de Stad Franeker organiseren samen met Museum Martena een ‘Historische Dag Waadhoeke’ in St.-Jacobiparochie. Meer dan dertig historische verenigingen uit Waadhoeke presenteren zich hier in de Grote Kerk (maart 2018). 

• Zitting in de Fonteincommissie (in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018).

• Plannen voor herbouw van de Dongjumer Waterpoort (2017).
  De vereniging heeft zich met de gemeente en diverse partijen ingespannen om de voormalige Dongjumer Waterpoort te kunnen herbouwen. Dit project is om diverse redenen afgeblazen (te weinig draagvlak bij de omwonenden, gebrek aan steun van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en  afwijzing door Hûs en Hiem).

• De Mouterij
  Onze vereniging heeft samen met de Stichting Beheer Kerkgebouw Gedoopte Christenen een nieuwe stichting opgericht die het bolwerkkerkje gaat restaureren. Het zal als De Mouterij beschikbaar zijn voor culturele doeleinden. Ook krijgt het gebouw deels weer een woonfunctie (2016).

• Terras boven de gracht
  Wij hebben mede kunnen voorkomen dat er terrassen boven de gracht op het Noord komen (2018).

• Het Geuzengat
  Na bijna honderd jaar is de historische doorgang in het Noorderbolwerk in Franeker weer een feit. De Vrienden van de stad Franeker hebben het initiatief genomen het Geuzengat weer te herstellen en toegankelijk te maken. Wat lange tijd bekend stond als het Geuzengat is na de restauratie een heuse Geuzengang geworden. Hierdoor is weer een deel van de stadsgeschiedenis zichtbaar gemaakt.

​

​

    Nog eerder    

 

• Het R.K. Verenigingsgebouw aan het Martiniplantsoen, nu bibliotheek, staat sinds 1996 op de rijksmonumentenlijst.

• De Martenatuin en het Martenahuis worden niet ingrijpend verbouwd voor een modern gemeentehuis in de binnenstad.

• De unieke open ruimte 'Bloemketerp'  is niet opgeofferd voor de aanleg van de stadscamping.

• Een aantal nieuwbouwprojecten in de binnenstad, o.a. 'Eerste Aanleg',  zijn aangepast aan de wensen van de Vereniging.

• Geen lelijk appartementencomplex de zgn. Sjûkelânflat, naast het Sjûkelân.

• Een paar bruggen in de binnenstad hebben hun karakteristieke  gebogen vorm behouden. 

​

​

​